1907 skoda

7 oktober 2022

Koetsiers haatten dit! Škoda lanceerde autotaxi in 1907

115 jaar geleden wordt Praag de eerste stad in Oostenrijk-Hongarije met autotaxi’s. Dat is te danken aan de oprichters van Škoda, die zagen dat een stad van formaat niet zonder kan.
Hoe verander je een stad in een metropool? Door er autotaxi’s te introduceren. Dat had Václav Klement, een van de oprichters van Škoda, gezien in westerse steden. Door Praag van autotaxi’s te voorzien, zou het ook uitgroeien tot een wereldstad. En zo geschiedde.

Het einde van de paardentaxi

Het grote nieuws komt tijdens de internationale autobeurs van Praag in 1907: Škoda (toen nog LAURIN & KLEMENT) gaat een taxidienst beginnen. Op hun stand, de grootste van de hele autobeurs, staat de toekomst van mobiliteit: een moderne automobiel met ongeveer 10 pk en een taximeter. Op 7 september 1907 gaat de eerste autotaxi aan het werk, een LAURIN & KLEMENT B2. Hij krijgt al snel gezelschap van een C2-model en binnen een week hebben de inwoners van Praag vier taxi’s tot hun beschikking.

De pers is enthousiast over het nieuwe fenomeen: “De autotaxi’s in straten en op pleinen geven Praag het gevoel van een grote stad. Ze vertegenwoordigen het veilige verkeer van de toekomst en wanneer ze goedkoper worden, zal alle concurrentie van gewone paardentaxi’s tevergeefs zijn. Wat vandaag een sensationele noviteit lijkt, wordt al snel dagelijks gebruik en onmisbaar voor het publiek.”

taxi's skoda 1907 zwart wit
skoda taxi 1907

Van en naar het treinstation

De taxi’s bewijzen hun nut vooral in de stad, waar ze mensen van en naar het treinstation brengen. In die tijd zijn de wegen zo slecht en de auto’s zo koud, dat de gegoede burgerij voor grote afstanden de ruime en verwarmde trein pakt. Een van de vaste taxistandplaatsen is dan ook bij het station van Praag te vinden.

In advertenties uit die tijd lezen we dat LAURIN & KLEMENT de autotaxi aanprijst met lage tarieven, maar ze noemen geen exacte bedragen. We weten wel dat de opbrengst van de eerste dagen naar het goede doel gaat – de armen van de stad. Een mechanische teller in de auto houdt het tarief bij en de term ‘taximeter’ wordt al snel gebruikt om alle autotaxi’s aan te duiden.

Škoda-taxi’s in Boedapest, Sint-Petersburg en Parijs

De afgebeelde taxi met het bordje ‘frei’ erop, is een LAURIN & KLEMENT GDV. Dit model verschijnt in april 1910 op de weg en is bijzonder betrouwbaar en zuinig. In acht jaar tijd worden 333 exemplaren gebouwd en ze duiken overal op als autotaxi: in Boedapest, Sint-Petersburg en zelfs in Parijs.

In Praag wordt de autotaxi positief ontvangen, maar de vraag naar taxi’s stijgt niet meteen explosief. Dertien jaar en één wereldoorlog later, in 1920, rijden er in Praag nog maar 40 geregistreerde autotaxi’s. Daarna gaat het snel: in 1925 staat de teller op 470 auto’s en in 1933 zijn dat er 1156. Tegen die tijd is de concurrentie van gewone paardentaxi’s inderdaad tevergeefs, daarvan zijn er nog maar veertig. Praag is tegenwoordig een van de meestbezochte steden van Europa, dus Václav Klement had het bij het rechte eind.